W dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, której celem jest, uregulowanie stosunków własnościowych nieruchomości, wchodzących w skład gruntów wspólnie użytkowanych przez mieszkańców wsi.
Oznacza to, że ustawodawca wyznaczył czas na uregulowanie stanu prawnego nieruchomości przyjmując możliwość skorzystania z procedury ustawowej na wniosek złożony do końca 2016 roku.
Kancelaria zapewnia pełną obsługę prawną w postępowaniach administracyjnych związanych z ustaleniem:
- które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową
- ustaleniem wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej
- wykazu obszarów gospodarstw rolnych posiadanych przez uprawnionych i wielkości przysługujących im udziałów
Wspólnoty gruntowe, to szczególnie bliski nam temat. Prowadzimy kilka spraw, w których problem nieuregulowanego stanu prawnego tego typu nieruchomości ma kluczowe znaczenie.
Obecnie w Polsce jest blisko 107 tys. ha gruntów wpisanych do ewidencji gruntów i budynków, łącznie 5100 wspólnot gruntowych, z których blisko 3500 nie ma uregulowanego stanu prawnego.
Co oznacza brak aktualnych wykazów działek wchodzących w skład wspólnot, list osób uprawnionych do udziału, danych na temat wielkości udziałów poszczególnych uprawnionych.
Znaczna część wspólnot nie ma również utworzonych spółek, które zarządzałyby sprawami wspólnoty.
Od początku 2016 roku osoby użytkujące takie grunty uzyskały możliwość podjęcia starań o udział we wspólnocie, jeżeli organom administracji nie uda się ustalić pierwotnych uprawnionych.
Szansę na udział we wspólnocie otrzymały osoby fizyczne lub prawne, które posiadają gospodarstwa rolne i nieprzerwanie od dnia 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. faktycznie korzystały ze wspólnoty, a także osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę lub prowadzą w tej miejscowości gospodarstwo rolne – jeżeli wspólnotą gruntowa są lasy, grunty leśne lub nieużytki przeznaczone do zalesienia.
Historia wspólnot sięga jeszcze XIX wieku i wynika z przyjętych wówczas stosunków własnościowych. Były one wprowadzane głównie na terenach byłego zaboru rosyjskiego i austriackiego. Likwidacja powszechnie panującej pańszczyzny, otworzyła pole do zastosowania nowatorskich, na tamte czasy sposobów regulowania własności ziemi. Tak powstały wspólnoty gruntowe – wówczas wspólnoty osad tabelowych, z których mogli wspólnie korzystać uwolnieni chłopi.
Próbę uregulowania stosunków własnościowych gruntów należących do wspólnot stanowiła ustawa z dnia 4 maja 1938 r. o uporządkowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. Nr 33, poz. 290), która jednak nie została wdrożona z powodu wybuchu II Wojny Światowej. Kolejna ustawa z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wprowadzała rozwiązana typowe dla socjalistycznego porządku prawnego.
Dopiero nowelizacji z 2015 r. otworzyła temat pełnego uregulowania sytuacji prawnej wspólnot – w tym uwłaszczenie rzeczywistych posiadaczy.
Jeżeli borykasz się z problemem własności gruntów, zapraszam do współpracy
– Adw. Andrzej Góźdź
